Κήρυγμα Ιεράς Μητροπόλεως Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας για την Κυριακή μετά την Χριστού Γέννηση (29 Δεκεμβρίου 2024)
- 28/12/2024
Ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ περιέχει τὴ φυγὴ τοῦ Ἰησοῦ στὴν Αἴγυπτο, μαζὶ μὲ τὴ μητέρα Του καὶ τὸν Ἰωσήφ, τὴν ἐπιστροφή τους καὶ τὴν ἐγκατάσταση στὴ Ναζαρέτ.
Ὅταν πλέον οἱ μάγοι ἀναχώρησαν γιὰ τὴν πατρίδα τους, χωρὶς νὰ ἐνημερώσουν τὸν Ἡρώδη περὶ τοῦ Παιδίου, ὁ ἄγγελος ἐμφανίζεται στὸν Ἰωσήφ, στὸ ὄνειρό του, καὶ τοῦ λέγει νὰ παραλάβει τὸν Ἰησοῦ καὶ τὴν Παναγία καὶ νὰ φύγει στὴν Αἴγυπτο· νὰ μείνει ἐκεῖ μέχρι νὰ τοῦ πεῖ. Ὁ Ἡρώδης πρόκειται νὰ ἀναζητήσει τὸ «Παιδίον», μὲ σκοπὸ νὰ τὸ θανατώσει. Ἀπὸ αἰώνων ἡ Αἴγυπτος ἦταν τὸ καταφύγιο τῶν Ἑβραίων. Ἀρκεῖ νὰ θυμηθοῦμε τὸν Ἰακὼβ ποὺ ἔστειλε τὰ παιδιά του στὴν Αἴγυπτο, γιὰ νὰ βροῦν τροφές. Πράγματι ὁ Ἰωσὴφ σηκώθηκε, μέσα στὴ νύκτα παρέλαβε τὸν Ἰησοῦ καὶ τὴ Μαρία καὶ ἔφυγε ἀπὸ τὴ Βηθλεὲμ στὴν Αἴγυπτο. Παρέμεινε ἐκεῖ μέχρι τὸν ἐπονείδιστο θάνατο τοῦ Ἡρώδη. Ὁ ἐν λόγῳ Ἡρώδης εἶναι ὁ Α΄, καχύποπτος βασιλιᾶς. Στὴν ἐγκατάσταση τῆς ἁγίας οἰκογένειας ὁ Ματθαῖος βλέπει ὅτι ἐκπληρώνεται ἡ προφητεία, ὅτι ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο ὁ Θεὸς κάλεσε τὸν υἱό Του. Ἡ προφητεία περιέχεται στὸν προφήτη Ὠσηὲ καὶ ἀναφέρεται στὸ ἱστορικὸ γεγονὸς τῆς κλήσεως τοῦ Ἰσραὴλ ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο στὴ γῆ Χαναάν. Ἀλλὰ ὁ Ματθαῖος βλέπει αὐτὸ τὸ ἱστορικὸ γεγονὸς ὡς προτύπωση, δηλαδή, προφητεία χωρὶς λόγια, τῆς φυγῆς τοῦ Ἰησοῦ στὴν Αἴγυπτο.
Ὁ Ἡρώδης θεώρησε ὅτι τὸν ἐξαπάτησαν οἱ μάγοι, ποὺ τοῦ εἶπαν ὅτι θὰ ἐπιστρέψουν καὶ θὰ τὸν ἐνημερώσουν γιὰ τὸν τόπο γέννησης τοῦ νέου Βασιλιᾶ. Θύμωσε πολὺ. Ὡς ἀλαφροΐσκιωτος καὶ αἱμοσταγής, φοβούμενος μήπως τὸ «Παιδίον» τοῦ πάρει τὸ βασίλειο, γιὰ νὰ εἶναι σίγουρος ὅτι ἀπαλλάχθηκε ἀπὸ αὐτό, ἔστειλε στρατιῶτες, οἱ ὁποῖοι θανάτωσαν ὅλα τὰ παιδιὰ στὴ Βηθλεὲμ καὶ στὰ περίχωρά της ἀπὸ ἡλικίας δύο χρονῶν καὶ κάτω, σύμφωνα μὲ τὸν χρόνο ποὺ ἐξακρίβωσε ἀπὸ τοὺς μάγους. Ἑπομένως, ὁ Ἰησοῦς ἦταν ἤδη ἑνάμισυ ἔτους ἢ δύο ἐτῶν. Μὴ πεῖ δὲ κανεὶς ὅτι ὁ Ἰησοῦς φταίει γιὰ τὴ σφαγὴ τῶν νηπίων. Φταίει ἡ ὠμότητα τοῦ Ἡρώδη. Γιατί ὁ Θεὸς τὸ ἐπέτρεψε; Ὅπως ἂν ἐμεῖς πάθουμε κάτι ἄδικο ἀπὸ κάποιον καὶ αὐτὴν τὴν ἀδικία ὁ Θεὸς μᾶς τὴ λογαριάζει -κατὰ κάποιον τρόπο- γιὰ τὴ διάλυση τῶν ἁμαρτημάτων ἢ τὴν ἀνταπόδοση τῶν “μισθῶν” μας. Πάλι δὲ ὁ θεόπνευστος εὐαγγελιστὴς μᾶς λέγει ὅτι ἐδῶ ἐκπληρώνεται ἡ προφητεία τοῦ προφήτη Ἰερεμία γιὰ τὴ Ραχήλ, τὴ μητέρα τοῦ Ἰωσὴφ καὶ τοῦ Βενιαμίν. Ὁ προφήτης Ἰερεμίας τὴν παρουσιάζει νὰ κλαίει γιὰ τοὺς ἀπογόνους της, ποὺ ὁδηγοῦνταν στὴν ἐκτόπιση, στὴ βαβυλώνια αἰχμαλωσία. Ὁ δὲ Ματθαῖος βλέπει ἐδῶ στὸ πρόσωπο τῆς Ραχὴλ τὴν κάθε πονεμένη καὶ ἀπαρηγόρητη μητέρα τῆς Βηθλεέμ, ποὺ ἔχασε τὸ παιδί της ἀπὸ τὸ μαχαίρι τοῦ Ἡρώδη.
Ὅταν πλέον πέθανε ὁ Ἡρώδης μὲ οἰκτρὸ καὶ φρικτὸ θάνατο, ὁ ἄγγελος τοῦ Κυρίου ἐμφανίζεται καὶ πάλι στὸ ὄνειρο τοῦ Ἰωσὴφ, στὴν Αἴγυπτο, καὶ τοῦ λέγει νὰ παραλάβει τὸ «Παιδίον» καὶ τὴ μητέρα Του καὶ νὰ ἐπιστρέψει στὴν Παλαιστίνη. Δὲν ὑπάρχουν πλέον, πέθαναν αὐτοὶ ποὺ ζητοῦσαν τὴν ψυχὴ τοῦ Παιδίου, δηλαδή, νὰ τὸν φονεύσουν. Ἴσως ἐδῶ ἔχουμε τὸν πληθυντικὸ τῆς κατηγορίας. Ὅπως λέμε ὅτι μὲ κατηγοροῦν, ἐνῶ μὲ κατηγορεῖ ἕνας, ἔτσι, ἐνῶ μόνον ὁ Ἡρώδης, ἕνας, ἐπιδίωκε νὰ φονεύσει τὸν Ἰησοῦ, χρησιμοποιεῖται ὁ πληθυντικὸς ἀριθμός. Δὲν ἀποκλείεται, ὅμως, ὁ Ἡρώδης νὰ εἶχε συνεργοὺς καὶ νὰ τοὺς εἶχε ἐνημερώσει γιὰ τὸ σχέδιό του. Πράγματι ὁ προστάτης Ἰωσὴφ παρέλαβε τὸν Ἰησοῦ καὶ τὴν Παναγία καὶ ἦλθε στὴν Παλαιστίνη. Ἐκεῖ ἄκουσε ὅτι στὴν Ἰουδαία βασίλευε ὁ Ἀρχέλαος, σκληρὸς σὰν τὸν πατέρα του, καὶ φοβήθηκε νὰ πάει ἐκεῖ, γιὰ τὴν ἀσφάλεια τοῦ Παιδίου. Ὁ Ἀρχέλαος εἶχε τὸν τίτλο τοῦ ἐθνάρχη, ὄχι τοῦ βασιλιᾶ. Ἀλλὰ ἐπειδή, μετὰ ἀπὸ τὸν θάνατο τοῦ πατέρα του, ὁ λαὸς τὸν ἐπευφήμησε ὡς βασιλιᾶ, εἶχε τὴν ἐλπίδα ὅτι ὁ αὐτοκράτορας τῆς Ρώμης θὰ ἐπικύρωνε αὐτὸν τὸν τίτλο. Γι’ αὐτὸ ὁ Ματθαῖος λέγει ὅτι ὁ Ἀρχέλαος βασίλευε στὴν Ἰουδαία.
Φοβούμενος, λοιπόν, ὁ Ἰωσὴφ νὰ πάει στὴν Ἰουδαία καὶ ἐφ’ ὅσον ὁ Θεὸς τὸν καθοδήγησε στὸ ὄνειρό του, ἀναχώρησε στὰ μέρη τῆς Γαλιλαίας, ὅπου ἦταν ἡγεμόνας ἄλλος υἱὸς τοῦ Ἡρώδη, ὁ Ἀντίπας, ὁ ὁποῖος ἦταν λιγότερο σκληρὸς ἀπὸ τὸν ἀδελφό του, τὸν Ἀρχέλαο. Ὁ Ἡρώδης Ἀντίπας εἶναι αὐτὸς ποὺ ἀποκεφάλισε τὸν Βαπτιστὴ Ἰωάννη, αὐτὸς ποὺ συναντήθηκε μὲ τὸν Ἰησοῦ πρὶν ἀπὸ τὴ Σταύρωση καὶ τὸν ἐνέπαιξε. Αὐτὸν τὸν Ἡρώδη ὁ Κύριος ἀποκάλεσε “ἀλεποῦ”.
Φοβούμενος ὁ Ἰωσὴφ τὸν Ἀρχέλαο, ἔρχεται στὴ Γαλιλαία καὶ ἐκεῖ ἐγκαθίσταται ἡ ἁγία οἰκογένεια, συγκεκριμένα στὴν πόλη Ναζαρέτ. Σὲ αὐτὴν τὴν ἐγκατάσταση στὴ Ναζαρὲτ ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος βλέπει ὅτι ἐκπληρώνεται ὁ λόγος τῶν προφητῶν, «ὅτι Ναζωραῖος κληθήσεται», ὅτι θὰ ὀνομασθεῖ Ναζωραῖος.
Ὁ πληθυντικός «διὰ τῶν προφητῶν» μᾶς παρακινεῖ νὰ θεωρήσουμε τὸ χωρίο ὄχι ὡς προφητεία κατὰ λέξη, ἀλλὰ ὅτι ἀποδίδει γενικὲς ἰδέες προφητῶν. Τὸ ἕνα ὄνομα, ποὺ ἔδωσε ὁ λαὸς στὸν Ἰησοῦ εἶναι τὸ «Ἐμμανουήλ»· πέρα βέβαια ἀπὸ τὸ ἐπίσημο ὄνομά Του «Ἰησοῦς», ποὺ ἔλαβε κατὰ τὴν περιτομή, σύμφωνα μὲ τὴν ἐντολὴ τοῦ ἀγγέλου. Τὸ ἄλλο ὄνομα ποὺ ἐπίσης ἔδωσε ὁ λαὸς στὸν Ἰησοῦ εἶναι τὸ «Ναζωραῖος». Ὁ Ἰησοῦς ἐγκαθίσταται στὴ Ναζαρέτ. Εἶναι κάτοικος τῆς Ναζαρέτ, δηλαδή, Ναζωραῖος. Στὴ Ναζαρὲτ μεγαλώνει, ἀπὸ ἐκεῖ ἐξέρχεται στὸ δημόσιο ἔργο Του. Ἀλλ’ αὐτὴ ἡ ἐγκατάστασή Του στὴ Ναζαρὲτ τοῦ προσέδωσε κακὴ φήμη, μολονότι εἶχε γεννηθεῖ στὴν ἔνδοξη πόλη τοῦ Δαυίδ, στὴ Βηθλεέμ, καὶ καταγόταν ἀπὸ τὴ γενιὰ τοῦ Δαυίδ. Ἡ πρώτη ἀντίδραση τῶν ἀνθρώπων, ποὺ ἄκουαν ὅτι εἶναι ἀπὸ τὴ Ναζαρέτ, ἦταν ἡ ἀποδοκιμασία. Καὶ μόνο μὲ τὸ ἄκουσμά της οἱ κάτοικοί της ἀντιμετώπιζαν τὴν περιφρόνηση.
Ἐπειδή, λοιπόν, ὁ Ἰησοῦς καταγόταν ἀπὸ τὴ Ναζαρέτ, τὸν ὀνόμασαν Ναζωραῖο. Σὲ αὐτὸ τὸ ὄνομα ἢ μᾶλλον παρατσοῦκλι, τοῦ κατοίκου τῆς ἄσημης καὶ ταπεινῆς Ναζαρέτ, περιέχονταν ὅλο τὸ κλῖμα τῆς ἀποδοκιμασίας. Ἀλλ’ αὐτὴν τὴν ταπεινότητα καὶ ἀσημότητα, τὴν περιφρόνηση καὶ παραθεώρηση τοῦ Μεσσία ἀπὸ τὸν λαό Του μαρτυρεῖ ὅλη ἡ διδασκαλία τῶν προφητῶν, εἰδικὰ οἱ ψαλμοὶ 21 καὶ 68 καὶ τὰ κεφάλαια 40-66 τοῦ Ἠσαΐα. Αὐτὴν τὴν πλευρὰ τῆς προσωπικότητας τοῦ Μεσσία θέλει ὁ Ματθαῖος νὰ τονίσει, ὅταν παραθέτει τὴ συλλογικὴ προφητεία. Ἡ ἐγκατάσταση στὴ Ναζαρὲτ δὲν εἶναι καθόλου σύμπτωση. Στὸ ὄνομα «Ναζωραῖος», ποὺ περιλάμβανε ὅλο τὸ ἀρνητικὸ κλῖμα κατὰ τοῦ Ἰησοῦ, ὁ Ματθαῖος βλέπει τὴν περιφρόνηση, τὴν ταπείνωση, τὴν ἀπόρριψη τοῦ Ἰησοῦ, γιὰ τὶς ὁποῖες εἶχαν προφητεύσει οἱ προφῆτες.
Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως
