Εγκύκλιος Χριστουγέννων του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας κ. Ειρηναίου

• 23/12/2024

 

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΦΛΩΡΙΝΗΣ, ΠΡΕΣΠΩΝ KAI ΕΟΡΔΑΙΑΣ

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

****

† ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ

ΜΕ ΤΗ ΧΑΡΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΕΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

ΦΛΩΡΙΝΗΣ, ΠΡΕΣΠΩΝ ΚΑΙ ΕΟΡΔΑΙΑΣ,

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΚΛΗΡΟ, ΤΟΥΣ ΜΟΝΑΧΟΥΣ, ΤΙΣ ΜΟΝΑΧΕΣ,

ΤΟΥΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΕΣ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΜΑΣ,

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

****

Αγαπητοί αδελφοί και αγαπητές αδελφές,

Τα σύμπαντα σήμερα γεμίζουν με χαρά,
αφού ο Χριστός γεννιέται από την Παρθένο.[1]

Περιβάλλει και πάλι τον κόσμο μας η γλυκύτητα της Αγίας Νύχτας των Χριστουγέννων, κατά την οποία άγγελοι και άνθρωποι, όλη η πλάση καλωσορίζει στη γη τον Πλάστη της, αναβοώντας «Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη»,[2] καθώς «γεννήθηκε για εμάς ο σωτήρας»·[3] γεννήθηκε η ειρήνη, η καταλλαγή και η αιώνια σωτηρία.

Εορτάζουμε με χαρά και ευφροσύνη τη Θεία Ενανθρώπηση, το παντοτινό και ύψιστο μυστήριο της Εκκλησίας.[3] Χριστούγεννα είναι όλη η θεανθρώπινη ζωή της Εκκλησίας, στην οποία ο Χριστός διηνεκώς βιώνεται όπως αυτός που υπήρχε, υπάρχει και έρχεται. Στη σάρκωση του Λόγου του Θεού εμφανίζεται ο στόχος, η κατεύθυνση και ο προορισμός όλων μας. Ο δημιουργός Θεός γίνεται τέλειος άνθρωπος, για να ζήσουμε με τον τρόπο Του και να γίνουμε θεοί. Άλλωστε, όπως θεολογικά μας διδάσκει ο Μέγας Αθανάσιος: «ο Θεός έγινε άνθρωπος, για να γίνουμε εμείς θεοί».[5] Αυτό είναι το μυστήριο του Θεού: η απόλυτη κένωσή Του. Ο Χριστός αδειάζει τον εαυτό Του. Γίνεται άνθρωπος, μπαίνει στον χρόνο, βιώνει την ανθρώπινη πραγματικότητα, πάσχει, θανατώνεται στον σταυρό και ανασταίνεται. Αδειάζει, για να χωρέσει μέσα Του όλη η ανθρωπότητα.

Όλοι καλούνται στη σωτηρία· τη Βασιλεία της ειρήνης, της ακατάπαυστης χαράς και της αιώνιας ευφροσύνης. Ενώπιον του Θεού δεν υπάρχουν διακρίσεις· ο Χριστός προσφέρεται στον άνθρωπο απροϋπόθετα. Ο Θεός δεν διακρίνει δούλους και ελεύθερους, φυλές, λαούς, θρησκείες, φύλα και κοινωνικές τάξεις.[6] Είναι πατέρας και λυτρωτής όλων. Όλοι είμαστε «Θεού χωρητικοί», δηλαδή, ο Θεός χωρά σε όλους. Γι’ αυτό, ο Χριστός είναι οικουμενικός και ο Χριστιανισμός έχει ρόλο παγκόσμιο.

Αδιαμφισβήτητα, ο Χριστός, με τη σάρκωσή Του, ανατρέπει την παγιωμένη ανθρωπολογία, καθώς καθιστά τον άνθρωπο «οικείο» Του.[7] Χαρίζεται ολοκληρωτικά στον άνθρωπο. Δίνει νόημα στη ζωή και την ύπαρξή μας. Κατά τον άγιο Νικόλαο τον Καβάσιλα, «δεν υπάρχει τίποτε πιο ιερό από τον άνθρωπο, για χάρη του οποίου ο Θεός έλαβε την ανθρώπινη φύση».[8] Γι’ αυτό, όποιος κινείται κατά του ανθρώπου και βλάπτει τον άνθρωπο, κινείται κατά του Θεού.

Φέτος, όμως, αγαπητοί αδελφοί και αγαπητές αδελφές, όπως και τα τελευταία χρόνια, ο Χριστός γεννιέται σε συνθήκες παγκόσμιας αναταραχής. Ο άρχοντας της ειρήνης[9] γεννιέται στην ατμόσφαιρα ακατάπαυστων πολέμων, ιαχών, βίας και κακίας. Η πηγή του φωτός γεννιέται στην καταχνιά των εκτοξευμένων πυραύλων και στο σκοτάδι του πόνου και της θλίψης. Όπλα εκπυρσοκροτούν κατά ριπάς και σειρήνες πολέμου ηχούν. Ο Θεός της ελευθερίας γεννιέται σε ένα κόσμο που οι διακρίσεις και η καταπάτηση των ανθρώπινων ελευθεριών αποτελούν, πλέον, στυγνό συμβιβασμό και ταυτότητα της σύγχρονης κοινωνίας. «Πόνος, κλαυθμός και οδυρμός πολύς» συνέχει όλη την ανθρωπότητα.

Γράφει προφητικά ο πεζογράφος Αντώνης Σαμαράκης:

Ποτέ άλλοτε οι στέγες των ανθρώπων δεν ήταν τόσο κοντά η μία στην άλλη όσο σήμερα και ποτέ άλλοτε οι καρδιές των ανθρώπων δεν ήταν τόσο μακριά η μία από την άλλη όσο σήμερα.[10]

Πράγματι, στις μέρες μας επικρατεί αβάσταχτη μοναξιά. Ανάμεσά μας κυκλοφορούν «άνθρωποι μονάχοι». Άνθρωποι χωρίς καμία δυνατότητα να ξεπεράσουν τα προβλήματά τους: στο κρεβάτι του πόνου, στο σκοτάδι της κατάθλιψης, της δυστυχίας, της απελπισίας, στην οικονομική ανέχεια, στις τύψεις, στο βατήρα της αυτοκτονίας. Άνθρωποι μόνοι χωρίς καμιά φωνή κραυγάζουν για την αγωνία τους. Κραυγάζουν: «άνθρωπον ουκ έχω».[11] «Δεν έχω άνθρωπο». Αυτή είναι η κραυγή του ανθρώπου.

Ας σωπάσουμε την πολύβουη καθημερινότητά μας και ας εναντιωθούμε στον ατομισμό μας, για να ακούσουμε αυτές τις φωνές και να μπορέσουμε να απαντήσουμε θεϊκά. Δηλαδή, σωτήρια. Να γίνουμε το φως στο σκοτάδι του καθενός· η απαντοχή στην απελπισία τους. Να μιλήσουμε στοργικά στην ανίατη μοναξιά των ανθρώπων. Ο άνθρωπος όταν αγαπά έχει χέρια διάπλατα ανοιχτά, για να χωρέσει στην αγκαλιά Του όλη η ανθρωπότητα, κατά τη σύγχρονη αγία Γαβριηλία.[12]

Η Ορθοδοξία είναι ζωντανή, όχι μυστικοπαθής. Δεν έχει αποκρυφισμό ούτε ηθικισμό. Αποτελείται από πρόσωπα θεϊκά τα οποία επικοινωνούν με το πρόσωπο του αναστημένου Ιησού. Πρόσωπο, δηλαδή, ύπαρξη· ζωή. Όχι ζωή με ατομισμό, συρρίκνωση και εσωστρέφεια, αλλά ζωή με δυναμική στα έσχατα. Ζωή που ζει και ανανεώνεται μέσω της αγάπης που δεν είναι ιδέα, στόχος ή εντολή, αλλά ο ίδιος Χριστός.

Γεννιέται ο Χριστός, για να λυτρώσει τον σιδηροδέσμιο από την αμαρτία άνθρωπο. Γεννιέται, για να σηκώσει πάνω Του το βάρος του σταυρού μας. Γεννιέται, για να γίνει ο δικός μας συγκυρηναίος στην πορεία προς τη Βασιλεία Του. Αφού τόσο μας αγάπησε ο Θεός που έγινε άνθρωπος, οφείλουμε και εμείς να αγαπάμε τους αδελφούς μας.[13]

Αδελφοί και αδελφές μου,

Η κάθε μορφή βίας είναι η κατ’ εξοχήν αμαρτία που απομακρύνει τον άνθρωπο από τον Θεό, ενώ η ειρήνη τον ενώνει. Η βία στερείται την αγάπη, όμως, η ειρήνη είναι αποτέλεσμα της αγάπης, γιατί παρών είναι ο Χριστός.

Σε ένα κόσμο που ο συνάνθρωπος και ο πλησίον χαρακτηρίζονται βάρος της ανθρωπότητας, ο Χριστός μάς καλεί να ταυτιστούμε με τους αδελφούς μας και να σηκώσουμε τον σταυρό και τα βάρη της ζωής τους. Σε ένα κόσμο μισαλλοδοξίας, κακίας, σκληρότητας, στον οποίο η ζωή μας έχει καταντήσει συμβατική και έχουμε συμβιβαστεί με τη βία και τον θάνατο, ας ατενίσουμε την πραγματική ειρήνη: τον Χριστό.

Έτσι, θα απελευθερωθούμε από τη βασανιστική μοναξιά μας, την υπαρξιακή συρρίκνωση και τη μικρότητά μας. Τότε, θα ανατείλει στη ζωή μας ο ήλιος της δικαιοσύνης. Τότε, θα βιώσουμε την πραγματική χαρά. Ο Χριστός φανερώνεται και βιώνεται εντός της Εκκλησίας του και στις καθημερινές συναντήσεις μας με τα πρόσωπα των αδελφών μας.

Αγαπητοί μου αδελφοί και αγαπητές μου αδελφές,

«Ο Χριστός γεννιέται· δοξάστε Τον. Ο Χριστός έρχεται από τον ουρανό· συναντήστε Τον. Ο Χριστός είναι στη γη· αναθαρρήστε». Γιορτάζει η Εκκλησία μας τη σάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού, ο οποίος κατέστησε την Εκκλησία «κόσμο του κόσμου».[14] Αυτός ο κόσμος της χαράς, της ευχαριστίας, της χαρμοσύνης, της αγάπης, της ελευθερίας και της απαντοχής ας αποτελεί τον πυρήνα και το κέντρο της ζωής μας. Ας γίνουμε πολίτες αυτού του κόσμου. Ας συμπορευτούμε με τους αδελφούς και τις αδελφές μας στα έσχατα της Εκκλησίας. Ας προσηλωθούμε στην ανυπόκριτη αγάπη και τη θυσία προς τον συνάνθρωπο. Ας ξεφύγουμε από τον αυτοθεό και τον εγωισμό μας. Ας συζήσουμε με τον γεννηθέντα Ιησού, μεριμνώντας μόνο για την ειρήνη, την ομοψυχία και την καταλλαγή μεταξύ μας.

Γράφει με γλαφυρό ύφος ο ποιητής μας Τάσος Λειβαδίτης:

Ένα άλλο βράδυ άκουσα [τον Χριστό] να κλαίει δίπλα. Χτύπησα την πόρτα και μπήκα. Μού ´δειξε πάνω στο κομοδίνο ένα μικρό ξύλινο σταυρό. 

«Είδες, –μου λέει– γεννήθηκε η ευσπλαχνία.» 

Έσκυψα τότε το κεφάλι κι έκλαψα κι εγώ, γιατί θα περνούσαν αιώνες και αιώνες και δε θά ´χαμε να πούμε τίποτα ωραιότερο απ’ αυτό.[15]

Η χαρά είναι απερίγραπτη. Γεννήθηκε ο Σωτήρας Χριστός. Δεν υπάρχει, πλέον, λύπη, πόνος, απογοήτευση και φόβος. Ο Χριστός είναι η ελπίδα, η χαρά και η ευφροσύνη όλων. Αυτός είναι η ζωή. Ας Τον αγαπήσουμε, για να ζήσουμε.

Με αυτές τις σκέψεις, ευλογώ τον καθένα και την καθεμιά σας, εύχομαι να έχετε ευλογημένα Χριστούγεννα, ευκαιρίες αυτογνωσίας, πνευματικής αναγέννησης και συναναστροφής με τους οικείους και τους φίλους σας και το νέο έτος 2025 να είναι αίσιο, ειρηνικό, υγιές, ενωτικό, γεμάτο με τη χάρη και τη χαρά του γεννηθέντος Χριστού.

Χριστούγεννα 2024

Ευχέτης όλων σας προς τον Χριστό,

Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΣΑΣ

† Ο Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ

__________________

[1] Όρθρος Χριστουγέννων.

[2] Λουκάς 2:14.

[3] Λουκάς 2:11.

[4] Μαξίμου του Ομολογητού, Κεφάλαια διάφορα Θεολογικά και Οικονομικά περί αρετής και κακίας, εκατοντάς πρώτη, ΙΒ´, PG 90, 1184.

[5] Αθανασίου του Μεγάλου, Λόγος περί της Ενανθρωπήσεως του Λόγου 54,3 PG 25, 192B.

[6] Πρβλ. Γαλάτας 3:28.

[7] Εφεσίους 2:20.

[8] Νικολάου Καβάσιλα, Περί της εν Χριστώ ζωής, ΣΤ´, PG 150, 649.

[9] Πρβλ. Εφεσίους 2:14.

[10] Αντώνη Σαμαράκη. Ζητείται ελπίς. Αθήνα: Ελευθερουδάκης 1954.

[11] Ιωάννου 5:7.

[12] Μοναχής Γαβριηλίας. Η ασκητική της αγάπης. Αθήνα: Πορφύρα 2017, 138-39.

[13] Εβραίους 13:8.

[14] Ωριγένη, Των εις το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον εξηγητικών, τόμ. ΣΤ΄, ΒΕΠΕΣ 12, 63.

[15] Τάσου Λειβαδίτη. «Η Γέννηση». Ο τυφλός με τον λύχνο. Αθήνα: Κέδρος 1983.